Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego Szczecin-Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 marca 2018 r.

Sąd Rejonowy Szczecin – Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie Wydział I Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Sądu Rejonowego Ania W.

Protokolant:

Justyna Małachowicz

po rozpoznaniu w dniu 09 marca 2018r. w Szczecinie

na rozprawie

w sprawie z powództwa L. K.

przeciwko J. P.

o zapłatę

I. zasądza od pozwanej J. P. na rzecz powoda L. K. kwotę 25.000 zł ( dwadzieścia pięć tysięcy złotych ) wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 28 listopada 2013 r. do dnia 31 grudnia 2015 r., a od dnia 01 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie, z tym zastrzeżeniem, iż w postępowaniu egzekucyjnym prowadzonym przez Komornika M. F. pod sygnaturą KM 238/15 została wyegzekwowana od pozwanej na rzecz powoda kwota 17.665,31 zł ( siedemnaście tysięcy sześćset sześćdziesiąt pięć złotych trzydzieści jeden groszy) tytułem należności głównej oraz kwota 5.822,60 zł ( pięć tysięcy osiemset dwadzieścia dwa złote sześćdziesiąt groszy) tytułem odsetek ustawowych od kwoty 25.000 zł ( dwadzieścia pięć tysięcy złotych ) od dnia 28 listopada 2013r.

II. zasądza od pozwanej na rzecz powoda kwotę 2.747 zł (dwa tysiące czterdzieści siedem złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu, z tym zastrzeżeniem, iż w postępowaniu egzekucyjnym prowadzonym przez Komornika M. F. pod sygnaturą KM 238/15 została wyegzekwowana od pozwanej na rzecz powoda kwota 2.730 zł (dwa tysiące siedemset trzydzieści złotych) tytułem kosztów procesu.

III. nakazuje pobrać od pozwanej na rzecz Skarbu Państwa-Sądu Rejonowego Szczecin – Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie kwotę 937 zł (dziewięćset trzydzieści siedem złotych) tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych.

IV. nadaje wyrokowi w zakresie pkt I rygor natychmiastowej wykonalności co do kwoty 7.334,69 zł (siedem tysięcy trzysta trzydzieści cztery złote sześćdziesiąt dziewięć groszy).

SSR Anita Wolska

Sygn. akt I C 533/16

UZASADNIENIE

Pozwem o zapłatę w postępowaniu nakazowym, wniesionym w dniu 10 marca 2014r. pełnomocnik powoda L. K. wniósł o zasądzenie od pozwanej J. P. kwoty 25.000,00 zł wraz z ustawowymi odsetkami z tytułu opóźnienia liczonymi od dnia 28 listopada 2013r. do dnia zapłaty oraz kosztów postępowania sądowego z uwzględnieniem kosztów zastępstwa adwokackiego w kwocie 2.417 zł, powiększonych o należny podatek VAT. W przypadku wniesienia zarzutów od nakazu zapłaty o utrzymanie go w mocy w całości, zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda kosztów postępowania sądowego, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego.

W uzasadnieniu pozwu podniesiono, iż w dniu 21 marca 2007r. strony zawarły umowę sprzedaży nieruchomości (rep. A nr 2962/2007), sporządzoną przed Notariuszem C. P. - stanowiącej działkę o nr (...), położoną w S. przy ul. (...), zabudowaną domem jednorodzinnym w zabudowie bliźniaczej oraz garażem i chlewem, dla której prowadzona jest księga wieczysta (...) (dawniej KW nr (...)). W § 3 ust.1 tej umowy pozwana zobowiązała się do zapłaty brakującej kwoty 25.000 zł – stanowiącej różnicę w umówionej cenie( ustalonej jako zabezpieczenie wykreślenia hipoteki przymusowej z przedmiotowej księgi wieczystej) w terminie 14 dni licząc od dnia powiadomienia jej o wykreśleniu z księgi wieczystej przedmiotowej hipoteki, jednak nie dalej niż w terminie do końca 2010r. W dniu 04 października 2013r. została wykreślona przedmiotowa hipoteka przymusowa kaucyjna, ustanowiona na rzecz Skarbu Państwa – Prokuratury Okręgowej w Szczecinie na podstawie postanowienia Sądu Okręgowego w Szczecinie z dnia 26 czerwca 2013r. w sprawie o sygn. III K 105/07 o uchyleniu zabezpieczenia majątkowego z uwagi na zakończenie postępowania przeciwko powodowi, która zabezpieczała do czasu zakończenia postępowania ewentualne zobowiązania na rzecz Skarbu Państwa. Powód wielokrotnie kierował do pozwanej wezwania do zapłaty. Pomimo upływu terminu zapłaty oznaczonego w umowie jak i dodatkowych terminów wskazanych przez powoda w wezwaniach do zapłaty, pozwana dotychczas nie uiściła reszty ceny zakupu t.j. kwoty 25.000 zł, pozostawiając wszystkie wezwania do zapłaty bez odpowiedzi, co w pełni uzasadnia wniesienie niniejszego pozwu. Żądanie odsetek uzasadniono treścią art. 481 § 1 i 2 k.c.(k. 2-4).

Zarządzeniem z dnia 16 lipca 2014r. stwierdzono brak podstaw do wydania nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym, ale zaistnienie podstaw do wydania nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym. Następnie w sprawie I Nc 857/14, w tej samej dacie wydano nakaz nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym, w którym to Sąd nakazał pozwanej, aby zapłaciła powodowi kwotę 25.000 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 28 listopada 2013r. do dnia zapłaty oraz kwotę 2.730 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania, w tym kwotę 2.400 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego w terminie dwóch tygodni od doręczenia niniejszego nakazu albo wniosła w tym terminie do tutejszego Sądu sprzeciw(k. 35 -36).

Zarządzeniem z dnia 29 sierpnia 2014r. (k. 43) stwierdzono, iż przedmiotowy nakaz zapłaty uprawomocnił się z dniem 23 sierpnia 2014r., a zarządzeniem z dnia 14 stycznia 2015r.(k. 48) prawomocnemu zakazowi zapłaty nadano klauzulę wykonalności. Tytuł wykonawczy został doręczony pełnomocnikowi powoda w dniu 06 lutego 2015r. i na jego podstawie zostało wszczęte postepowanie egzekucyjne przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym Szczecin - Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie M. F. pod sygn. KM 238/15.

Dnia 20 sierpnia 2015r. ( k.52-53) do Sądu wpłynęło pismo procesowe pozwanej, w którym wniosła o doręczenie jej odpisu nakazu zapłaty, celem złożenia sprzeciwu od tego nakazu zapłaty. W piśmie podniosła, iż w dniu 06 sierpnia 2015r. została wezwana przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym Szczecin – Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie do złożenia wyjaśnień w sprawie prowadzonego postępowania egzekucyjnego w oparciu o tytuł wykonawczy – nakaz zapłaty( w sprawie I Nc 857/14). Nadto pozwana wskazała iż zarówno w pozwie jak i we wniosku egzekucyjnym powód wskazał nieaktualny adres pozwanej – ul. (...) w S., podczas gdy pozwana od dnia 21 marca 2007r. zamieszkała w S. przy ul. (...), a więc w nieruchomości zakupionej od powoda, o czym powód miał wiedzieć w dacie sprzedaży przedmiotowej nieruchomości. Z ostrożności procesowej, wniosła również o potraktowanie pisma datowanego na dzień 19 sierpnia 2015r. jako sprzeciwu, w sytuacji, gdyby Sąd uznał, że termin do wniesienia sprzeciwu biegnie od daty powiadomienia jej przez komornika o istnieniu takiego nakazu. Pozwana podkreśliła, iż w terminie wskazanym w akcie notarialnym (do końca 2010 roku) hipoteka przymusowa kaucyjna nie została wykreślona, a gdy już do jej wykreślenia doszło – pozwana nie została o tym fakcie prawidłowo zawiadomiona. Nadto pozwana podkreśliła, iż nakaz zapłaty był wydany co najmniej przedwcześnie, albowiem nie została ona prawidłowo wezwana do zapłaty dochodzonej kwoty. Zarządzeniem z dnia 17 marca 2016r. ( k.69) zarządzono doręczenie niniejszego nakazu zapłaty pełnomocnikowi pozwanej.

Dnia 04 kwietnia 2016r. ( k.75-76) do Sądu wpłynął sprzeciw od nakazu zapłaty wniesiony przez pełnomocnika pozwanej. Pełnomocnik zaskarżył nakaz w całości i podniósł, iż pozwana nie dała powodowi powodów do kierowania przeciwko niej powództwa, nie pozostawała w zwłoce i nie miała wiedzy o ziszczeniu się warunków do dokonania zapłaty. Wskazał ponadto, iż pozwana uznaje roszczenie co do należności głównej, jednak wnosi o oddalenie powództwa o zapłatę odsetek ustawowych liczonych od kwoty 25.000,00 złotych od dnia 28 listopada 2013r. do dnia zapłaty oraz o umorzenie bądź zawieszenie postępowania egzekucyjnego prowadzonego przez komornika na podstawie wydanego w niniejszej sprawie nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym, gdyż postępowanie to prowadzone jest na podstawie zaskarżonego sprzeciwem nakazu zapłaty, a wobec wniesienia sprzeciwu nakaz zapłaty traci moc, w związku z czym nie może być na jego podstawie prowadzone egzekucja. Pełnomocnik podniósł, iż intencją stron przy zawieraniu umowy sprzedaży było, aby zaplata 25.000 zł dokonana była po wykreśleniu hipoteki, do czego zobowiązał się powód. Świadczenie pozwanej było świadczeniem wzajemnym, a według ustaleń stron wykreślenie hipoteki miało nastąpić w rozsądnym w terminie. Zgodnie z treścią umowy powód miał zawiadomić pozwaną o wykreśleniu hipoteki, a pozwana miała w terminie 14 dni uiścić pozostałą do zapłaty kwotę. W związku z tym zobowiązanie do zapłaty stawało się wymagalne po zawiadomieniu pozwanej o wykreśleniu hipoteki. Zdaniem strony pozwanej, o wykreśleniu hipoteki powód nie zawiadomił pozwanej w sposób skuteczny, pozwana nie została skutecznie wezwana do zapłaty, a więc nie miała ona wiedzy o wykreśleniu hipoteki i zajściu przesłanek do zapłaty umówionej kwoty, albowiem powód kierował pisma do pozwanej na niewłaściwy adres. Pozwana uznała powództwo o zapłatę kwoty 25.000 zł, jednak wskazano, iż powód został już zaspokojony, albowiem kwota ta została już wyegzekwowana przez komornika. W związku z tym, iż pozwana nie została skutecznie zawiadomiona o wykreśleniu hipoteki i nie została po tym skutecznie wezwana do zapłaty, nie pozostawała w zwłoce ze spełnieniem świadczenia. Tym samym powodowi nie przysługują odsetki za zwłokę. Pozwana wniosła również o zasądzenie od powoda na jej rzecz kosztów postępowania mimo uznania roszczenia, albowiem pozwana nie dała podstaw do kierowania przeciwko niej powództwa oraz uznała roszczenie w sprzeciwie od nakazu zapłaty.

Postanowieniem z dnia 20 maja 2016r. ( k.80) Sąd uchylił orzeczenie z dnia 14 stycznia 2015r. w przedmiocie nadania klauzuli wykonalności nakazowi zapłaty w postępowaniu upominawczym, wydanemu w dniu 16 lipca 2014r. w sprawie o sygn. akt I Nc 857/14.

Dnia 17 czerwca 2016r. ( k.87-88) wpłynęła odpowiedź na sprzeciw pozwanej, w której pełnomocnik powoda podtrzymał wszystkie żądania i twierdzenia przedstawione w pozwie oraz zaprzeczył wszystkim wyraźnie nie przyznanym twierdzeniom pozwanej. Nadto podniósł, iż pozwana została skutecznie poinformowana o wykreśleniu hipoteki przymusowej i wezwana do zapłaty kwoty 25.000 zł albowiem powód wysłał do pozwanej dwa pisma informujące o wykreśleniu hipoteki i wzywające do zapłaty. Jedno pismo datowane na dzień
31 października 2013r., zatytułowane ostatecznie wezwanie do zapłaty, zostało skierowane i skutecznie doręczone pozwanej (4 listopada 2013r.) na adres
ul. (...) w S..

Na rozprawie w dniu 18 października 2016r.(k. 107-111) pełnomocnik powoda podtrzymał stanowisko pozwanej zawarte w odpowiedzi na sprzeciw, natomiast pełnomocnik pozwanej podtrzymał stanowisko zawarte w sprzeciwie oraz oświadczył z całą pewnością, iż komornik wyegzekwował kwotę 25.000 zł.

W toku postępowania strony podtrzymały swoje stanowiska.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 21 marca 2007r. strony stawiły się w Kancelarii Notarialnej w S. Notariusza C. P. i zawarły umowę sprzedaży (Rep. A nr 2962/2007). Powód L. K. oświadczył, iż razem z żoną A. K. są właścicielami na prawach wspólności ustawowej działki nr (...), położonej w S. przy ul. (...). Dla przedmiotowej nieruchomości prowadzona jest księga wieczysta KW Nr (...), przez Sąd Rejonowy w Szczecinie i w księdze tej wpisana jest hipoteka przymusowa kaucyjna do kwoty 297.401,01 zł na rzecz Skarbu Państwa – Prokuratury Okręgowej w Szczecinie. Zgodnie z § 2 tej umowy L. K. w imieniu własnym oraz w imieniu A. K. oraz zgodnie z treścią udzielonego mu pełnomocnictwa oświadczył, że sprzedaje opisaną w § 1 nieruchomość J. P., która oświadcza, że nieruchomość te kupuje oraz, ze jest niezamężna.

§ 3 ust.1 niniejszego aktu notarialnego stanowi, iż „Cena wynosi 250.000 (dwieście pięćdziesiąt tysięcy) złotych, z czego kwota 225.000 (dwustu dwudziestu pięciu tysięcy) złotych została już zapłacona. Resztę ceny w kwocie 25.000 (dwudziestu pięciu tysięcy) złotych kupująca zobowiązuje się zapłacić w terminie do 14 (czternastu) dni licząc od dnia zawiadomieniu kupującej o wykreśleniu z księgi wieczystej Kw nr (...) hipoteki, o której mowa w § 1, jednak nie dalej niż w terminie do końca 2010 roku”.

Pozwana jako właścicielka przedmiotowej nieruchomości na podstawie powyższej umowy sprzedaży została ujawniona w księdze wieczystej w dniu 08 maja 2007r. Od dnia 16 sierpnia 2007r. pozwana jest zameldowana pod adresem nabytej nieruchomości.

Przedmiotowa hipoteka wykreślona została w dniu 04 października 2013r. na podstawie postanowienia Sądu Okręgowego w Szczecinie z 26 czerwca 2013 r. w sprawie o sygn. III K 105/07, III Ko 296/13 o uchylenie zabezpieczenia majątkowego. Zawiadomienie o dokonanym wpisie zostało sporządzone w dniu 08 października 2013r.

Powód trzykrotnie kierował do pozwanej wezwania do zapłaty:

-

nadane 31 grudnia 2012r. doręczone pozwanej w dniu 07 stycznia 2013r.,

-

datowane na dzień 15 marca 2013r. adresowane na ul. (...) w S.;

-

datowane na dzień 31 października 2013r. adresowane na ul. (...) w S. oraz ul. (...) w S.; doręczone w dniu 04 listopada 2013 r., informujące o wykreśleniu hipoteki w dniu 04 października, które pozostały bez odpowiedzi.

Pozwana J. P. od 2007r. mieszka przy ul. (...). Od 2000r. do chwili zakupu nieruchomości od powoda mieszkała na ul. (...). Od chwili zameldowania przy ul. (...) pozwana nie zmieniała miejsca zamieszkania. Pozwana nie pamięta, czy odbierała korespondencję od powoda, z uwagi na to, że ma słabą pamięć, a problemy z pamięcią zaczęły się u pozwanej około 70 roku życia. Pozwana miała świadomość, że ma dopłacić 25.000 zł po doręczeniu jej pisma o wykreśleniu hipoteki. Po uzyskaniu informacji w marcu 2012 lub 2013r., iż hipoteka została wykreślona wiedziała, że musi zapłacić 25.000 zł, ale nie miała wtedy pieniędzy. W związku z tym zwróciła się do rodziny o pomoc i trwało to kilka miesięcy zanim rodzina złożyła się, aby pomóc pozwanej. Pozwana akt notarialny stanowiący podstawę nabycia nieruchomości położyła do dokumentów i nie zaglądała do niego, bowiem oczekiwała, iż powód zawiadomi ją o wykreśleniu hipoteki i wówczas zmobilizuje rodzinę i zapłaci brakującą kwotę.

Dowód:

-

wypis aktu notarialnego Re. A nr (...) z dnia 21 marca 2007r.k.8-10,

-

wydruk z internetowej przeglądarki ksiąg wieczystych z 28.02.2014r. k.11-19,

-

zawiadomienie o wykreśleniu hipoteki przymusowej z dnia 8 października 2013 r.k.20-20v,

-

potwierdzenie odbioru przez pozwaną wezwania do zapłaty w dniu
7 stycznia 2013 r.k.21-21v,

-

wezwanie do zapłaty z 15.03.2013 r. wraz z dowodem nadania k.22-23,

-

wezwanie do zapłaty z 31.10.2013 r. wraz z dowodem doręczenia 04.11.2013 r.k.24-25,

-

wezwanie do zapłaty z 31.10.2013 r. wraz z dowodem nadania oraz doręczenia 04.11.2013 r.k.89-90,

-

zaświadczenie o zameldowaniu k.55,

-

zeznania pozwanej J. P. k.110-111,

-

zeznania powoda L. K. k.166-166v.

Powód po uzyskaniu tytułu wykonawczego w postaci nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym Sąd Rejonowy Szczecin P. i Zachód w S. z dnia 16 lipca 2014 r., sygn. akt I Nc 857/14 zaopatrzonego w klauzulę wykonalności z dnia 29 stycznia 2015r. wystąpił z wnioskiem o wszczęcie egzekucji do Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Szczecin - P. i Zachód w S. M. F.. Komornik wszczął egzekucję w sprawie pod sygnaturą KM 238/15 i skierował w dniu 06 sierpnia 2015r. wezwanie do pozwanej.

Pismem z dnia 09 stycznia 2018r. Komornik poinformował, iż wierzycielowi (powodowi) L. K. przekazano następujące kwoty:

- należność główna 17.665,31 zł;

- odsetki zaległe 5.822,60 zł (odsetki ustawowe liczone od kwoty 25.000 zł od dnia 28.11.2013 r.);

- koszty procesu 2.730,00 zł;

- koszty klauzuli 6,00 zł;

- koszty zastępstwa prawnego w egzekucji 1.200 zł;

oraz zwrócono uprzednio wykorzystaną zaliczkę w wysokości 1.805,23 zł. (w tym: spłata zaliczki na wydatki 1.741,39 zł; spłata zaliczki na opłaty stałe 63,84 zł).

Dowód:

- wezwanie z 06.08.2015r. k.54,

- pismo komornika z 8.01.2018 r.k.101.

Sąd zważył, co następuje:

Powód występując z przedmiotowym żądaniem jako jego podstawę wskazał treść § 3 ust.1 umowy sprzedaży z dnia 21 marca 2007r.(rep. A nr 2962/2007), sporządzonej przed Notariuszem C. P. w jego Kancelarii Notarialnej w S., a w zakresie żądania odsetkowego - art. 481 § 1 i 2 k.c.

Treść tej umowy, jej § 3 ust.1 była następująca: „Cena wynosi 250.000 (dwieście pięćdziesiąt tysięcy) złotych, z czego kwota 225.000 (dwustu dwudziestu pięciu tysięcy) złotych została już zapłacona. Resztę ceny w kwocie 25.000 (dwudziestu pięciu tysięcy) złotych kupująca zobowiązuje się zapłacić w terminie do 14 (czternastu) dni licząc od dnia zawiadomieniu kupującej o wykreśleniu z księgi wieczystej Kw nr (...) hipoteki, o której mowa w § 1, jednak nie dalej niż w terminie do końca 2010 roku”.

Wydany w sprawie nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 16 lipca 2014r. w związku ze skutecznie wniesionym sprzeciwem pozwanej utracił swoją moc na podstawie art. 505 § 1 k.p.c. Tym samym Sąd przystąpił do rozpoznania niniejszej sprawy. W tym miejscu wskazać należy, iż strony pozostawały w sporze jedynie w zakresie żądania odsetkowego. Co do należności głównej t.j. zapłaty kwoty 25.000 zł pozwana uznała powództwo, potwierdzając istnienie zobowiązania w tej wysokości wobec powoda, ale jednocześnie podniosła, iż ta kwota została faktycznie wyegzekwowana w toku zainicjowanego przez powoda postępowania egzekucyjnego ( KM 238/15). W związku ze stanowiskami stron przedmiotem ustaleń Sądu była treść zacytowanego powyżej § 3 ust.1 umowy. Nie bez znaczenia jest, iż każda ze stron inaczej interpretowała zapisy tej umowy. Strona powodowa stała na stanowisku, iż termin ten upływał z końcem 2010r. t.j. z dniem 31 grudnia 2010r., natomiast strona pozwana powoływała się na odmienną interpretację tego zapisu t.j. , iż pozwana będzie zobowiązana do zapłaty tej kwoty w terminie 14 dni od dnia zawiadomienia jej o wykreśleniu hipoteki. Ostatecznie powód nie dochodził odsetek ustawowych od dnia 01 stycznia 2011r. do dnia zapłaty, lecz od dnia 28 listopada 2013r. licząc, iż pozwana otrzymała jego wezwanie z dnia 31 października 2013r. w dniu 04 listopada 2013r. Przy takim stanowisku ( i skierowaniu tego zawiadomienia z jednoczesnym wezwaniem do zapłaty kwoty 25.000 zł na aktualny adres pozwanej i ten z aktu notarialnego) odsetki ustawowe należne byłyby z dniem 19 listopada 2013r. w tym zakresie jednak z uwagi na treść art. 321 § 1 k.p.c. Sąd był związany żądaniem pozwu i nie mógł wyrokować co do przedmiotu, który nie był objęty żądaniem ani zasądzić ponad żądanie. Nie mniej jednak odnosząc się do zaistniałego sporu między stronami przytoczenia wymaga art. 455 k.c. stanowi, iż jeżeli termin spełnienia świadczenia nie jest oznaczony ani nie wynika z właściwości zobowiązania, świadczenie powinno być spełnione niezwłocznie po wezwaniu dłużnika do wykonania. W celu prawidłowego wykonania zobowiązania i zaspokojenia interesu wierzyciela dłużnik powinien spełnić świadczenie w wyznaczonym mu terminie. Termin ten może być określony w sposób ścisły (np. przez podanie daty lub oznaczenie dnia spełnienia świadczenia w inny sposób) lub przez wskazanie zdarzenia, które musi wystąpić w przyszłości w normalnym biegu spraw, a nie jest znana jego dokładna data. Możliwe jest także określenie czasu, w ciągu którego dłużnik będzie zobowiązany do świadczenia. W takiej sytuacji dłużnik nie dochowuje terminu, jeżeli nie spełnia świadczenia przed upływem wyznaczonego mu czasu. W braku możliwości wskazania terminu spełnienia świadczenia według kryteriów wskazanych w art. 455 k.c. świadczenie powinno zostać uznane za bezterminowe. W takiej sytuacji dłużnik powinien spełnić świadczenie niezwłocznie po wezwaniu go do tego przez wierzyciela. Wezwanie jest oświadczeniem podobnym do oświadczenia woli (przejaw woli) i może być złożone w sposób dowolny, wyraźny bądź też dorozumiany, byleby dostatecznie wyrażało żądanie zapłaty oraz wskazywało źródło zobowiązania.. Wezwaniem w rozumieniu art. 455 k.c. jest także doręczenie odpisu pozwu osobie wezwanej do udziału w sprawie. Z chwilą wezwania zobowiązanie bezterminowe przekształca się z mocy ustawy w zobowiązanie terminowe, a na dłużniku spoczywa obowiązek niezwłocznego spełnienia świadczenia. Pojęcie to oznacza spełnienie świadczenia w takim terminie, w jakim działający prawidłowo dłużnik mógłby je spełnić w normalnym toku prowadzenia swoich spraw. Skutkiem wezwania dłużnika do spełnienia świadczenia jest to, że świadczenie staje się wymagalne. Wymagalność oznacza pierwszy termin, w którym wierzyciel mógłby wystąpić do sądu z powództwem o zasądzenie świadczenia i tego samego dnia sąd mógłby takie powództwo zasądzić. Dzień ten następuje z końcem upływu ostatniego dnia, który był określony jako termin spełnienia świadczenia. Dłużnik, który nie spełnia świadczenia najpóźniej w terminie wymagalności, nie wykonuje zobowiązania należycie lub go całkowicie nie wykonuje. Skutkiem niespełnienia świadczenia w terminie może być popadnięcie dłużnika bądź w opóźnienie bądź w zwłokę. W celu prawidłowego wykonania zobowiązania i zaspokojenia interesu wierzyciela dłużnik powinien spełnić świadczenie w wyznaczonym mu terminie. W takiej sytuacji dłużnik nie dochowuje terminu, jeżeli nie spełnia świadczenia przed upływem wyznaczonego mu czasu (zob. J. Dąbrowa, w: System PrCyw, t. III, cz. 1, s. 740 oraz K. Zagrobelny, w: Gniewek, Machnikowski, Komentarz, 2016, art. 455, Nb 2). Termin spełnienia świadczenia może być określony w treści czynności prawnej lub, choć zdarza się to wyjątkowo, także w ustawowym przepisie natury szczególnej.

W ocenie Sądu w niniejszej sprawie świadczenie pozwanej było terminowe i powinno być zrealizowane do dnia 31 grudnia 2010r. z uwagi na sformułowanie zawarte w zacytowanym powyżej fragmencie aktu notarialnego. Zgodnie z art. 65 § 1 i 2 k.c. oświadczenie woli należy tak traktować, jak tego wymagają ze względu na okoliczności, w których złożone zostało, zasady współżycia społecznego oraz ustalone zwyczaje. W umowach należy raczej badać , jaki był zgodny zamiar stron i cel umowy, aniżeli opierać się na jej dosłownym brzmieniu. Powód w swych zeznaniach wskazał na incjatywę notariusza, sporządzającego niniejszy akt notarialny w zakresie konieczności ustalenia ostatecznego terminu spełnienia świadczenia i określenie go konkretnie i biorąc pod uwagę treść umowy zeznania te należy uznać za w pełni wiarygodne. Nadto zauważyć należy, iż pozwana została jako właścicielka przedmiotowej nieruchomości na podstawie powyższej umowy sprzedaży ujawniona w księdze wieczystej w dniu 08 maja 2007r. Od dnia 16 sierpnia 2007r. pozwana była zameldowana pod adresem nabytej nieruchomości. Jako właściciel została z pewnością zawiadomiona o wykreśleniu przedmiotowej hipoteki ( zawiadomienie z dnia 08 października 2013r.), miała wiedzę i świadomość takiego stanu rzeczy, co przyznała w swych zeznaniach „ : byłam świadoma, że muszę dopłacić 25.000 zł , ale nie miałam w tym czasie pieniędzy”. Faktycznie powód zażądał jednak odsetek ustawowych od późniejszej daty t.j. 28 listopada 2013r. stąd powyższe rozważania mają „ znaczenie teoretyczne”. Dla Sądu bezspornie pozwana pozostawała w zwłoce z zapłatą tego świadczenia już od 01 stycznia 2011r.

Zgodnie z art. 481§ 1 k.c. ( w brzmieniu z daty wniesienia pozwu ) jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. § 2. Jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była z góry oznaczona, należą się odsetki ustawowe. Jednakże gdy wierzytelność jest oprocentowana według stopy wyższej niż stopa ustawowa, wierzyciel może żądać odsetek za opóźnienie według tej wyższej stopy. Orzekając o odsetkach sąd miał przy tym na względzie, iż zgodnie z aktualnym brzmieniem art. 481 § 2 k.c. jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była oznaczona, należą się odsetki ustawowe za opóźnienie w wysokości równej sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 5,5 punktów procentowych. Wzmiankowany przepis został znowelizowany ustawą z dnia 9 października 2015 r. o zmianie ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych, ustawy – Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2015 r. poz. 1830), która weszła wżycie 1 stycznia 2016 r. (art. 57 ustawy). Dlatego też w zakresie odsetek sprzed daty 1 stycznia 2016r. zasądzono odsetki ustawowe, zgodnie z poprzednim brzmieniem art. 481 § 2 k.c., wedle którego, jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była z góry oznaczona należą się odsetki za opóźnienie.

Rozstrzygając spór między stronami Sąd miał natomiast trudność w zredagowaniu orzeczenia z uwagi na twierdzenia strony pozwanej, iż należność główna została wyegzekwowana w całości, ale i faktyczne informacje o zakresie postępowania egzekucyjnego uzyskane od komornika, obejmującego także egzekucję wraz z należnością główną także odsetek ustawowych ale i kosztów postępowania. U podstaw zredagowania wyroku z dnia 23 marca 2018r. leżało przeanalizowanie treści uzasadnienia poniżej wskazanego orzeczenia Sądu Najwyższego. W uzasadnieniu Uchwały Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 9 czerwca 2017 r. III CZP 118/16 przywołującej także uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 26 lutego 2014 r., III CZP 119/13, OSNC 2015, nr 1, poz. 1, w której tezie stwierdzono, że jeżeli powód po spełnieniu świadczenia przez pozwanego po doręczeniu pozwu nie cofnął pozwu, sąd oddala powództwo, w ocenie Sądu Najwyższego, jeżeli na skutek spełnienia świadczenia przez pozwanego w toku postępowania doszło do wygaśnięcia wierzytelności, odpada podstawa do uwzględnienia powództwa, przy czym dla powstania tego skutku nie ma znaczenia to, że spełnienie świadczenia nastąpiło w drodze egzekucji, jeżeli pozwany nie kwestionował istnienia zobowiązania. W pierwszej kolejności Sąd Najwyższy zważył, że kodeks postępowania cywilnego nie normuje w sposób szczególny sytuacji, w której powództwo staje się nieuzasadnione na skutek spełnienia świadczenia i zaspokojenia wierzyciela po wytoczeniu powództwa. Stosowanie w tym zakresie art. 98 k.p.c. - w kontekście wyrażonej w art. 316 § 1 k.p.c. reguły orzekania według stanu z chwili zamknięcia rozprawy - prowadzi do wniosku, że kosztami postępowania powinien być w takim przypadku obciążony powód, którego powództwo musi podlegać oddaleniu. Prima facie drogą do uniknięcia tego ciężaru nie jest także cofnięcie pozwu, zważywszy że zgodnie z art. 203 § 2 zdanie 2 k.p.c. pozwany może wówczas złożyć wniosek o przyznanie mu kosztów. Sytuacji takiej nie można jednak akceptować z aksjologicznego punktu widzenia, ponieważ zakłada ona traktowanie powoda w zakresie obowiązku zwrotu kosztów procesu tak, jakby wytoczył on powództwo od początku niedopuszczalne lub nieuzasadnione. Tymczasem, w rozważanym stanie rzeczy wytoczenie powództwa było celowe, powód był legitymowany, aby wystąpić z roszczeniem, roszczenie to jednak wygasło wskutek zachowania pozwanego ukierunkowanego na spełnienie świadczenia. Jeżeli świadczenie zostało spełnione ze skutkiem zaspokojenia wierzyciela, powód osiąga cel, w jakim ubiegał się o uzyskanie ochrony prawnej, nadto, w praktyce nierzadko okazuje się, że wszczęcie postępowania sądowego stanowi impuls do uregulowania należności, której pozwany nie kwestionuje. Przeważająca współcześnie linia, w którą wpisuje się stanowisko wyrażone w uchwale z dnia 26 lutego 2014 r., III CZP 119/13, opiera się na założeniu, że w sytuacji, w której pozwany w toku postępowania czyni zadość żądaniu nie kwestionując uprawnienia powoda, proces staje się następczo bezprzedmiotowy i upada potrzeba jego kontynuowania, zarówno z punktu widzenia powoda, jak i pozwanego. Pozwany poddaje się żądaniu pozwu, a podtrzymanie żądania musiałoby prowadzić do jego oddalenia, skoro powód został zaspokojony. Chcąc uniknąć oddalenia powództwa, powód powinien zatem cofnąć pozew (art. 355 § 1 k.p.c.), choć czynność ta nie odpowiada w tym przypadku prawnodogmatycznemu modelowi tej instytucji, jej motywem nie jest wola rezygnacji z sądowej ochrony prawnej, przeciwnie - stanowi ona wyraz przekonania powoda, że z jego perspektywy cel postępowania sądowego został w pełni osiągnięty, a wytoczenie powództwa doprowadziło do korzystnego dla niego wyniku, co uzasadnia przyznanie mu kosztów. Specyfika tej sytuacji sprawia, że niezasadne jest także traktowanie powoda jako strony przegrywającej, co uprawnia do zwężającej wykładni art. 203 § 2 zdanie 2 KPC i obciążenia obowiązkiem zwrotu kosztów pozwanego (art. 98 k.p.c.). Na rzecz takiego rozwiązania przemawia także art. 101 k.p.c., który a contrario prowadzi do wniosku, że jeżeli pozwany dał swoim postępowaniem powód do wytoczenia powództwa, co potwierdza jego zachowanie w toku postępowania, zwrot kosztów należy się powodowi. Dominujący obecnie pogląd, w zestawieniu z alternatywnymi koncepcjami, ma również ten walor, że pozwala na uproszczone zakończenie procesu, na podstawie materiału sprawy zgromadzonego w chwili orzekania o umorzeniu postępowania, bez potrzeby prowadzenia dalszego postępowania dowodowego tylko w celu rozstrzygnięcia o obowiązku ponoszenia kosztów. Przedstawione rozumowanie może jednak znaleźć zastosowanie tylko wtedy, gdy w ocenie sądu wytoczone powództwo jest dopuszczalne, między stronami nie ma sporu co do jego zasadności, a pozwany spełnia świadczenie w celu zaspokojenia powoda. Wokół tej sytuacji koncentrowało się powołane orzecznictwo, tego też przypadku, jak jasno wynika z uzasadnienia, dotyczyła uchwała Sądu Najwyższego z dnia 26 lutego 2014 r., III CZP 119/13, wydana w stanie faktycznym, w którym pozwany nie kwestionował swojego zobowiązania wobec powoda. Inny charakter ma sytuacja, w której pozwany, mimo zapłaty, podważa zasadność dochodzonego roszczenia korzystając z przysługujących mu środków procesowych. Dystynkcję między tymi przypadkami trafnie dostrzeżono w orzeczeniu Sądu Najwyższego z dnia 15 marca 1955 r., II CR 1449/54, OSNCiK 1956, nr 1, poz. 12, w którym podniesiono, że gdy zapłata nastąpiła w celu uniknięcia egzekucji, a pozwany przeczył zasadności żądania, to wydanie wyroku nie staje się zbędne, ponieważ nadal istnieje spór o zasadność roszczenia, który sąd powinien rozstrzygnąć (por. także wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 kwietnia 1937 r., C. III. 2002/36, Zb. Urz. 1938, nr 2, poz. 98). W przypadku, w którym zapłata po wytoczeniu powództwa następuje na skutek zastosowania przymusu egzekucyjnego, przy sprzeciwie co do zasadności dochodzonego roszczenia, pozbawiona podstaw i nietrafna byłaby teza, że pozwany poddaje się żądaniu, a powód osiąga cel, w jakim wystąpił o udzielenie sądowej ochrony prawnej. Proces nie staje się bezprzedmiotowy, a wyrokowanie zbędne, nie ma też żadnych przekonujących racji, aby w razie cofnięcia pozwu w takiej sytuacji pozwany miał być traktowany jako strona przegrywająca proces. Spór nie został rozstrzygnięty, a pozwany, który kwestionuje żądanie, ma interes w uzyskaniu korzystnego dla siebie merytorycznego rozstrzygnięcia, korzystającego z atrybutu prawomocności materialnej. Interes ten, na równi z interesem powoda, jest chroniony na poziomie konstytucyjnym jako jeden z aspektów konstytucyjnego prawa do sądu, w zakresie, w jakim gwarantuje ono prawo do uzyskania wiążącego rozstrzygnięcia (art. 45 ust. 1 Konstytucji). Konsekwentnie, w rozważanej sytuacji powód nie może w drodze jednostronnej czynności uwolnić się od procesu, pozostawiając go nierozstrzygniętym i licząc na to, że uzyska zwrot kosztów. Kodeks postępowania cywilnego zezwala wprawdzie na cofnięcie pozwu aż do wydania wyroku, w braku zgody pozwanego wymaga ono jednak zrzeczenia się roszczenia (art. 203 § 1 k.p.c.), nie ma także wówczas żadnych aksjologicznych argumentów do odstąpienia od stosowania reguły zwrotu kosztów określonej w art. 203 § 2 zdanie 2 k.p.c.. W sprawie, w której przedstawiono zagadnienie prawne, powódka cofnęła pozew przed rozpoczęciem rozprawy w sytuacji, w której nakaz zapłaty utracił moc na skutek wniesienia sprzeciwu, a pozwany podjął merytoryczną obronę kwestionując żądanie. Należało jednak dostrzec, że nie każde faktyczne zachowanie dłużnika, odpowiadające treści zobowiązania, musi być uznane za spełnienie świadczenia skutkujące zaspokojeniem wierzyciela i wygaśnięciem roszczenia. Bez względu na spory w nauce co do roli elementu woli w spełnieniu świadczenia i wielość spotykanych w tej mierze koncepcji teoretycznych, przyjąć trzeba, że gdy pozwany kwestionuje roszczenie w postępowaniu rozpoznawczym, a świadczenie zostaje przymusowo wyegzekwowane, wbrew jego woli, z perspektywy toczącego się procesu nie dochodzi do zaspokojenia powoda. Pozwany nie świadczy wtedy w celu definitywnego zaspokojenia wierzyciela (solvendi causa) i - konsekwentnie - nie podnosi w procesie zarzutu spełnienia świadczenia. Przeciwnie - podważa materialnoprawny tytuł wierzyciela do otrzymania świadczenia, chcąc zachować wszelkie procesowe możliwości zwalczania zasadności żądania. Idąc tym torem, dochodzone przez powoda roszczenie materialnoprawne - jako objęte żądaniem - nie powinno być traktowane jak wygasłe i pozostaje przedmiotem sporu z wszystkimi tego następstwami, z czego powód musi zdawać sobie sprawę. Nie ma wtedy podstawy do oddalenia powództwa na skutek zmiany stanu faktycznego, proces toczy się w dalszym ciągu, a o tym, czy świadczenie istotnie należy się powodowi, rozstrzyga sąd w prawomocnym orzeczeniu kończącym postępowanie w sprawie, uwzględniając albo oddalając powództwo, stosownie do wyników postępowania dowodowego. Dopiero wówczas - jeżeli powództwo zostanie prawomocnie uwzględnione - spełnienie świadczenia uzyskuje definitywny charakter. Przedmiotem dalszego postępowania jest w takim przypadku pierwotnie zgłoszone żądanie, a pozwany zachowuje możliwość podnoszenia wszelkich zarzutów związanych z istnieniem roszczenia powoda i możliwością jego sądowego dochodzenia, w tym zarzutu potrącenia dochodzonej wierzytelności z własną wierzytelnością (por. art. 498 k.c.).

Przytoczone w tak szerokim zakresie uzasadnienie Sądu Najwyższego w okolicznościach niniejszej sprawy t.j. gdy pozwana uznała powództwo co do kwoty 25.000 zł z tytułu należności głównej, a zakwestionowała w zakresie żądania odsetek ustawowych, przy uwzględnieniu, iż Komornik w toku postępowania egzekucyjnego prowadzonego na podstawie wydanego w sprawie nakazu zapłaty wyegzekwował części należności z tytułu należności głównej i odsetkowej doprowadziło Sąd do wniosku, iż w zaistniałym stanie rzeczy przyjąć należy, iż Sąd powinien w swym orzeczeniu wypowiedzieć się co do zasadności całego roszczenia ( w innym przypadku trudnym byłoby zredagowanie właściwego rozstrzygnięcia przy dokonanej ocenie prawnej i przymusowym ściągnięciu należności przez komornika w oparciu o tytuł wykonawczy, który utracił swoją moc prawną ). Stąd w pkt I wyroku Sąd zasądził na rzecz powoda od pozwanej kwotę 25.000 zł wraz z żądanymi odsetkami ustawowymi od dnia 28 listopada 2013r. do dnia zapłaty, ale uczynił zastrzeżenie dotyczące wyegzekwowania już konkretnych kwot z tego tytułu t.j. z tytułu należności głównej i odsetek w postępowaniu egzekucyjnym pod sygn. KM 238/15.Ta sama zasada dotyczyła orzeczenia w pkt II wyroku, z uwzględnieniem, iż koszty te na dzień zamknięcia rozprawy powiększyły się o kwotę 17 zł z tytułu dodatkowej opłaty skarbowej od pełnomocnictwa.

W zakresie rozliczenia kosztów postępowania Sąd oparł się na treści art. 98 k.p.c. jednakże w okolicznościach niniejszej sprawy, z uwagi na uznanie powództwa w części przez pozwaną, przytoczenia wymaga art. 101 k.p.c., który stanowi, iż zwrot kosztów należy się pozwanemu, pomimo uwzględnienia powództwa, jeżeli nie dał powodu do wytoczenia sprawy i uznał przy pierwszej czynności procesowej żądanie pozwu. Zaznaczyć należy, że przepis ten, statuuje zasadę zawinienia, będącą wyjątkiem od reguły odpowiedzialności za wynik procesu (art. 98 k.p.c.), łącząc jej realizację ze spełnieniem uprzednio i kumulatywnie przez stronę pozwaną wskazanych w omawianym przepisie obu przesłanek. W świetle doktryny i orzecznictwa, pozwany nie daje powodu do wytoczenia powództwa, jeżeli jego stosunek wobec roszczenia powoda, oceniony zgodnie z doświadczeniem życiowym, usprawiedliwia wniosek, że powód uzyskałby zaspokojenie swego roszczenia bez wytoczenia powództwa. Taka ocena sądu może być dokonana wyłącznie wtedy, gdy pozwany mógł określić swą postawę w stosunku do zgłaszanego roszczenia. Uważa się, że uznanie żądania pozwu, w sposób wyraźny i niebudzący wątpliwości, musi nastąpić przy pierwszej czynności procesowej pozwanego. Reguła wyrażona w art. 101 zaliczana jest tradycyjnie do zasady zawinienia. W ten sposób strona pozwana chroniona jest przed nielojalnym zachowaniem wierzyciela.

Przechodząc na płaszczyznę niniejszego postępowania, Sąd uznał, iż regulacja ta nie miałby zastosowanie albowiem tylko jedna z przesłanek wskazanych w tym przepisie zaistniała faktycznie t.j. pozwana uznała przy pierwszej czynności procesowej częściowo żądanie pozwu. Natomiast swoich zachowaniem dała podstawy do wytoczenia powództwa, co sama przyznała w swych zeznaniach. Trudno przy tej treści umowy stron i bezczynności pozwanej po ostatnim z wezwań do zapłaty z dnia 31 października 2013r. przyjąć, iż nie dała ona powodów do wytoczenia niniejszego powództwa. To wezwanie było kierowane na oba znane adresy pozwanej, a nadto pozwana ( jako ujawniony w księdze wieczystej właściciel tej nieruchomości) miała już świadomość, iż przedmiotowa hipoteka została wykreślona. Przyczynę jej braku reakcji należy upatrywać w braku środków finansowych, co sama szczerze przyznała w swych zeznaniach. Stąd rozstrzygnięcie jak w pkt II wyroku. Na poniesione przez powoda koszty wynoszące łącznie 2.747 zł składały się: opłata od pozwu w kwocie 313 zł, koszty zastępstwa procesowego w kwocie 2.400 zł( zgodnie § 6 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2003 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenie przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu – t. j.: Dz. U. Nr 163, poz.1348 ze zmianami), koszty opłaty skarbowej od pełnomocnictw w kwocie łącznej 34 zł

Podstawę rozstrzygnięcia w zakresie pkt III wyroku stanowił przepis art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych( Dz.U. z 2010r. Nr 90, poz.594 ze zmianami). Na jego zasadzie kosztami sądowymi, których strona nie miała obowiązku uiścić lub których nie miał obowiązku uiścić kurator albo prokurator, sąd w orzeczeniu kończącym sprawę w instancji obciąży przeciwnika, jeżeli istnieją do tego podstawy, przy odpowiednim zastosowaniu zasad obowiązujących przy zwrocie kosztów procesu. W niniejszej sprawie należna opłata sądowa od pozwu stanowiła kwotę 1.250 zł, a powód uiścił kwotę 313 zł. Stąd w pkt III wyroku Sąd orzekł, iż nakazuje pobrać od pozwanej na rzecz Skarbu Państwa-Sądu Rejonowego Szczecin – Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie kwotę 937 zł (dziewięćset trzydzieści siedem złotych) tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych.

Rozstrzygnięcie w pkt IV wyroku o treści: nadaje wyrokowi w zakresie pkt I rygor natychmiastowej wykonalności co do kwoty 7.334,69 zł (siedem tysięcy trzysta trzydzieści cztery złote sześćdziesiąt dziewięć groszy) znajduje swoją podstawę prawną w treści art. 333 § 1 pkt.2 k.p.c. skoro pozwana uznała powództwo co do kwoty 25.000 zł, a powód wyegzekwował z tego tytułu kwotę 17.665,31 zł, rygor dotyczył kwoty należności głównej stanowiącej różnicy między tymi kwotami.

SSR Anita Wolska

Sygn. akt I C 533/16 Dnia 12 kwietnia 2018 r.

ZARZĄDZENIE

1.  odnotować,

2.  odpis wyroku wraz z odpisem uzasadnienia doręczyć pełnomocnikowi pozwanej

3.  akta przedłożyć z apelacją, zażaleniem, wpływem innych pism lub za 21 dni.

SSR Anita Wolska