Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego Szczecin-Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 08 lutego 2019r.

Sąd Rejonowy Szczecin – Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie

Wydział I Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: SSR Anita Wolska

Protokolant: Aneta Siemaszko

po rozpoznaniu w dniu 25 stycznia 2019r. w Szczecinie

na rozprawie

sprawy z powództwa A. K.

przeciwko K. B., M. G. (1)

o zapłatę

I.zasądza od pozwanych K. B. i M. G. (1) na rzecz powódki A. K. solidarnie kwotę 28.749,16 zł ( dwadzieścia osiem tysięcy siedemset czterdzieści dziewięć złotych szesnaście groszy) wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 14 marca 2014r. do dnia 31 grudnia 2015r., a od dnia 1 stycznia 2016r. do dnia zapłaty wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie, a nadto w stosunku do pozwanej K. B. od powyższej kwoty wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 01 marca 2014r. do dnia 13 marca 2014r.

II. oddala powództwo w pozostałej części.

III.zasądza od pozwanych na rzecz powódki solidarnie kwotę 4.817 zł ( cztery tysiące osiemset siedemnaście złotych ) tytułem zwrotu kosztów procesu, a nadto od pozwanego M. G. (1) kwotę 719 zł ( siedemset dziewiętnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu.

IV. przyznaje adwokatowi M. C. od Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego Szczecin - Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie kwotę 5.904 zł ( pięć tysięcy dziewięćset cztery złote) tytułem zwrotu kosztów pomocy prawnej udzielonej pozwanej K. B. z urzędu.

V. nadaje wyrokowi rygor natychmiastowej wykonalności co do należności głównej w kwocie 28.749,16 zł ( dwadzieścia osiem tysięcy siedemset czterdzieści dziewięć złotych szesnaście groszy ) wskazanej w pkt I wyroku w stosunku do pozwanego M. G. (1).

SSR Anita Wolska

Sygn. akt I C 738/16

UZASADNIENIE

Powódka A. K. wniosła o zasądzenie solidarnie od pozwanych na swoją rzecz kwoty 28.749,16 zł wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od 1 marca 2014r. do dnia zapłaty. Nadto wniosła o zasądzenie solidarnie od pozwanych na swoją rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych oraz opłaty skarbowej od pełnomocnictwa w wysokości 17 zł.

W uzasadnieniu zgłoszonego żądania wskazała, że udzieliła pozwanym w dniu 7 października 2011r. pożyczki w kwocie 40.022 zł, którą to kwotę pozwani przeznaczyli na spłatę kredytu mieszkaniowego, zaciągniętego na kupno mieszkania położonego w S. przy ul. (...). Wyjaśniła, że po dokonaniu spłaty tego kredytu, będąca jej matką pozwana oraz jej mąż zakupili większe mieszkanie, położone w S. przy ul. (...) celem wspólnego zamieszkania z powódką i jej nowonarodzonym synem. Dodała, że pożyczka została już przez pozwanych częściowo spłacona( w łącznej kwocie 9.000 zł ), stąd też domaga się w toku niniejszego postepowania jej spłaty jedynie w nieuregulowanej części, ale pomniejszonej także o koszty przypadające na nią i jej małoletniego syna z tytułu utrzymania tego mieszkania w okresie od lipca 2013r. do stycznia 2014r. w kwocie 2.272,84 zł, choć koszty rzeczywiste stanowiły kwotę - 2.269,92 zł. W zakresie żądania odsetkowego powódka wskazała, że z tytułu nieterminowej płatności wyliczyła je od dnia następnego po upływie 60 dni od dnia otrzymania przez pozwanego wypowiedzenia umowy pożyczki i wezwania do zapłaty, choć pozwanej analogiczne oświadczenie zostało doręczone we wcześniejszym terminie.

W odpowiedzi na pozew z dnia 05 sierpnia 2016r. (k. 65-68) pozwana K. B. wniosła o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powódki na swoją rzecz kosztów procesu.

W uzasadnieniu pozwana stanowczo zaprzeczyła, aby uzyskana od powódki kwota stanowiła pożyczkę. Przy tym przyznała jedynie, że powódka uiściła przelewem kwotę 39.022 zł, równocześnie zaprzeczając, aby jednocześnie w tym samym dniu otrzymała od niej gotówką kwotę 1.000 zł. Podkreśliła, że kwota 39.022 zł stanowiła wkład powódki, z uwagi na okoliczność, że pozwana jako jej matka zobowiązała się wraz ze swoim ówczesnym mężem M. G. (1) do zaspokojenia potrzeb powódki i jej małoletniego dziecka.

W odpowiedzi na pozew z dnia 08 sierpnia 2016r. (k. 83-85) M. G. (1) przyznał, że powódka udzieliła jemu i jego małżonce pożyczki w kwocie 40.022 zł, z czego 9.000 zł zostało przez niego spłacone. Nadto nie kwestionował twierdzeń powódki w zakresie prawidłowości dokonanych przez nią zaliczeń na poczet spłaty pożyczki z tytułu kosztów utrzymania mieszkania, obciążających powódkę w związku ze wspólnym zamieszkiwaniem stron oraz małoletniego syna powódki. Zakwestionował jednakże żądanie częściowo w zakresie sposobu naliczania odsetek, podnosząc, iż wypowiedzenie umowy pożyczki i jego doręczenie pozwanym miało jedynie na celu zdyscyplinowanie pozwanej, by dokonać w możliwie najszybszym terminie sprzedaży mieszkania i podziału otrzymanej ceny między strony. Natomiast on z powódką ustalił, iż zwrot pożyczki nastąpi po sprzedaży mieszkania i te ustalenia w jego ocenie obowiązują. Jednocześnie złożył wniosek o zastosowanie wobec niego art. 102 k.p.c. i nieobciążanie go kosztami w tym kosztami zastępstwa procesowego, bo nie kwestionuje on zasadności roszczenia, a był przekonany, że strony ustaliły warunki i termin spłaty pożyczki ( po sprzedaży mieszkania przy ul. (...) w S.) i jego celem jest ugodowe zakończenie sprawy.

Postanowieniem z dnia 12 stycznia 2017r. ( k.98) pozwana została zwolniona od kosztów sądowych w całości i ustanowiono dla niej pełnomocnika z urzędu w osobie adw. M. C..

W piśmie z dnia 21 sierpnia 2017r. ( k.120-122) pełnomocnik pozwanej podtrzymał jej dotychczasowe stanowisko w sprawie i wniósł ewentualnie o przyznanie mu wynagrodzenia z tytułu pomocy prawnej udzielonej pozwanej z urzędu, jednocześnie oświadczając, że wynagrodzenie to nie zostało zapłacone w całości ani nawet w części. Jednocześnie podniesiono, iż powódka opuszczając przedmiotowe mieszkanie zabrała z niego dwa karnisze o wartości 240 zł, dwa koszyczki narożne o wartości 140 zł oraz firanę o wartości 180 zł, stanowiące jej własność. Do chwili obecnej nie zwróciła tych rzeczy i pozwana przedstawia do potrącenia kwotę 560 zł stanowiącą ich równowartość.

W piśmie z dnia 31 sierpnia 2017r.( k.128-133) pełnomocnik powódki wskazał, iż powódka wyprowadzając się z przedmiotowego mieszkania zabrała rzeczy wskazane przez pozwaną, jednak wbrew twierdzeniom pozwanej były one jej własnością.

W dalszym przebiegu procesu strony podtrzymały zaprezentowane w pozwie i odpowiedzi na pozew stanowiska procesowe.

Na rozprawie w dniu 25 stycznia 2019r. ( k.316) pełnomocnik pozwanego M. G. (1) oświadczył, że podtrzymuje stanowisko wyrażone w odpowiedzi na pozew i jednocześnie, że pozwany M. G. (1) uznaje dochodzone roszczenie co do należności głównej, wnosił o oddalenie powództwa co do odsetek albowiem ustalenia stron były inne niż to podnosi strona powodowa mając na uwadze sytuację materialną i życiową pozwanego wnosił o rozłożenie dochodzonej należności w ratach do 1.000 zł miesięcznie w zakresie odpowiedzialności solidarnej. Nadto mając na uwadze okoliczności podniesione w odpowiedzi na pozew i treść art. 102 k. p. c. wniósł o nieobciążanie pozwanego kosztami procesu.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

A. K. jest jedną z trzech córek K. B..

W 2011r. K. B. mieszkała wraz ze swoim ówczesnym mężem M. G. (1) w jednopokojowym mieszkaniu przy ul. (...) w S.. Na zakup tego mieszkania zaciągnęli kredyt.

W tym samym czasie A. K. mieszkała wraz ze swoim mężem i jego ojcem. W maju 2011 r. zmarł nagle mąż A. K., a ona sama była w tym czasie w ciąży. Nie chciała mieszkać dalej ze swoim teściem z uwagi na okoliczność, że nadużywał on alkoholu.

W tamtym czasie A. K. miała bardzo dobre stosunki ze swoją matką oraz jej mężem, stąd też strony ustaliły, że zamieszkają razem. W tym celu podjęta została decyzja o zakupie większego lokalu mieszkalnego. W tamtym okresie K. B. i M. G. (1) spłacali już kredyt mieszkaniowy dotyczący zajmowanego lokalu przy ul. (...) w S.. Natomiast A. K. otrzymała po śmierci męża odszkodowanie.

Strony ustaliły, że celem spłaty kredytu A. K. pożyczy K. B. i M. G. (1) brakującą kwotę 40.022 zł.

W dniu 7 października 2011r. A. K. na rzecz pozwanych dokonała przelewu w kwocie 39.022 zł oraz w tym samym dniu wręczyła gotówką kwotę 1.000 zł. Na tytule przelewu wskazano: „pożyczka na spłatę kredytu mieszkaniowego”. Taki podział środków został dokonany z uwagi na okoliczność, że od przelewu na kwotę przekraczającą 40.000 zł bank pobierał wówczas wyższe opłaty.

K. B. i M. G. (1) dokonali spłaty kredytu mieszkaniowego dotyczącego lokalu przy ul. (...) w S. i zaciągając kolejny kredyt na kwotę 75.000 zł. Z tych m.in. środków w dniu 24 lutego 2012r. kupili trzypokojowy lokal mieszkalny przy ul. (...) w S. na zasadzie wspólności ustawowej małżeńskiej. W lokalu od marca 2012r. zamieszkali wspólnie z A. K. i jej małoletnim synem. Strony ustaliły wcześniej, że dzięki wspólnemu zamieszkiwaniu, pozwani pomogą powódce w opiece nad dzieckiem, a z czasem – gdy stan zdrowia pozwanych się pogorszy – to powódka będzie im pomagała. Przedmiotowy lokal mieszkalny został obciążony hipoteką umowną w kwocie 150.000 zł na rzecz (...) Bank (...) S.A. we W..

Zarówno powódka, jak i sami pozwani partycypowali wspólnie w kosztach utrzymania mieszkania. Natomiast spłata kredytu mieszkaniowego obciążała pozwanych jako jedynych właścicieli lokalu.

W krótkim czasie od wspólnego zamieszkania stosunki pomiędzy powódką i jej córką zaczęły się pogarszać.

Powódka wróciła do pracy w czerwcu 2012r., w tym czasie jej synem aż do grudnia 2012r. zajmowała się K. B.. Z uwagi jednak na pogorszenie się stosunków od stycznia 2013r. A. K. zapisała dziecko do żłobka.

Pozwani w czerwcu 2013r. podjęli działania w zakresie sprzedaży przedmiotowego lokalu zawierając umowę pośrednictwa. Do jej realizacji nie doszło jednak.

Natomiast K. B. wyjechała w celach zarobkowych do Niemiec.

Po powrocie z Niemiec doszło do pogorszenia stosunków pomiędzy K. B. i jej ówczesnym mężem M. G. (1). Pozwana bowiem od momentu powrotu z Niemiec podejrzewała go o romans z A. K.. Nie mogła bowiem uwierzyć, że relacje jej córki z jej mężem są tak dobre, w sytuacji, gdy przed jej wyjazdem do Niemiec pomiędzy nią i córką istniało tak wiele sporów na tle wspólnego zamieszkiwania.

Konflikt pomiędzy stronami zaostrzał się i we wrześniu 2013r. doszło pomiędzy A. K. i jej matką K. B. do bójki podczas której pozwana doznała naruszenia czynności narządu ciała na okres przekraczający 7 dni. Wyrokiem z dnia 25 września 2015r. sąd warunkowo umorzył wobec oskarżonej A. K. postępowanie karne o ten czyn.

Dowód:

- częściowo zeznania świadka K. K. k. 190-192,

- częściowo zeznania świadka G. K. k. 192-194,

- zeznania powódki A. K. k. 276-278,

- zeznania pozwanego M. G. (1) k. 279-282,

- częściowo zeznania pozwanej K. B. k. 282-286,

- przelew k.10,

- umowa sprzedaży z 24.02.2012r. k. 40-46,

- wydruk z przeglądarki KW k.184-188,

- zestawienie transakcji k. 69,

- umowa pośrednictwa k. 70,

- wyrok z 25.09.2015 r. k. 71,

- zawiadomienie o przestępstwie k.206-209,

-wyrok z 25.09.2015 r. wraz z uzasadnieniem k.215-221,

-zeznania pozwanych oraz powódki w sprawie XRC 2529/13 k.233—236, k.238-239, k.240-243,k.245-247, k.248-252, k.252-254.

Od lipca 2013r. powódka zaprzestała partycypowania w kosztach utrzymania mieszkania uznając, że tylko w ten sposób ma możliwość wyegzekwowania od pozwanych zwrotu pożyczonej na ich rzecz kwoty 40.022 zł.

W okresie od lipca 2013r. do stycznia 2014r. powstało po jej stronie w tym zakresie zadłużenie na łączną kwotę 2.269,92 zł. Powódka wyprowadziła się z przedmiotowego lokalu w lutym 2014r. Z tego lokalu wyprowadził się także w tym samym czasie pozwany. Konflikt stron był tak duży, iż uniemożliwiał wspólne zamieszkiwanie. Obecnie w tym mieszkaniu zamieszkuje jedynie pozwana.

Dowód:

- rachunki k. 10-28,

- zeznania powódki A. K. k. 276-278,

- częściowo zeznania pozwanej K. B. k. 282-286,

- zeznania pozwanego M. G. (1) k. 279-282.

Tytułem spłaty pożyczki M. G. (1) uiścił na rzecz A. K. łącznie kwotę 9.000 zł:

a) w dniu 25 września 2013 r. kwotę 6.000 zł

b) w dniu 6 grudnia 2013r. kwotę 3.000 zł.

Czynności tej dokonał za pośrednictwem przelewu, w jego tytule wpisując: „częściowy zwrot pożyczki”.

Dowód:

- potwierdzenie przelewu k. 29,

- potwierdzenie przelewu k. 29,

- informacja k.202,

- pismo z zestawieniem transakcji k.308-309,

Pismem z dnia 20 grudnia 2013r. A. K. wypowiedziała umowę pożyczki udzielonej K. B. i wezwała ją do zapłaty kwoty 29.191 zł w terminie 14 dni od doręczenia wezwania. Wezwanie to pozwana otrzymała w dniu 23 grudnia 2013r. Natomiast pismem z dnia 30 stycznia 2014r. wezwanie do zwrotu niespłaconej kwoty pożyczki t.j. 28.749,16 zł w terminie 14 dni od doręczenia wezwania powódka skierowała do pozwanego M. G. (2). Otrzymał je w tej samej dacie.

Po otrzymaniu tego wezwania pełnomocnik K. B. pismem z dnia 7 stycznia 2014 r. poinformował M. G. (1), że jego klientka podejmie wszelkie środki prawne celem jak najszybszego sprzedania lokalu przy ul. (...) w S. celem dokonania na rzecz A. K. spłaty kwoty 39.022 zł należnej jej tytułem pożyczki uzyskanej na spłatę kredytu mieszkaniowego.

Przed wytoczeniem niniejszego powództwa w pismach z dnia 01 maja 2016r. powódka ponownie wezwała pozwanych do spłaty pożyczki pod rygorem wystąpienia na drogę sądową.

Dowód:

- wezwanie z 20.12.2013r. z potwierdzeniem odbioru k. 31-33,

-wezwanie z dnia 30.01.2014r. k.34,

- korespondencja stron wraz z informacją o śledzeniu przesyłki k. 35-39.

Wyrokiem z dnia 6 października 2015r. orzeczony został rozwód M. G. (1) i K. B. z winy pozwanej K. B..

Wyrok ten uprawomocnił się w dniu 18 maja 2016r.

Dowód:

- wyrok z 06.10.2015r. k. 82, z uzasadnieniem k.255-267

- wyrok z 18.05.2016r. k.268, z uzasadnieniem k. 135-154,

- dokumentacja z akt rozwodowych k. 232 do k. 268.

A. K. dokonała nakładów na remont lokalu przy ul. (...) S.. Dokonywała także m.in. zakupu karniszy pojedynczych w liczbie 5 szt, koszyków łazienkowych. Wyprowadzając się z przedmiotowego lokalu zabrała rzeczy będące jej własnością m.in. dwa karnisze, dwa koszyczki narożne oraz firanę.

Dowód:

- faktury i rachunki k. 155-158,

- zeznania powódki A. K. k. 276-278.

Pomiędzy M. G. (1) i K. B. toczy się obecnie powództwo o podział majątku wspólnego. Wniosek w tym przedmiocie złożył pozwany.

Dowód:

- wniosek z 25.02.2017r. k. 160-164.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo okazało się uzasadnione w przeważającej części.

Kluczowym dla rozstrzygnięcia rozpoznawanej sprawy była okoliczność uznania przez pozwanego powództwa w części dotyczącej żądania zapłaty kwoty 28.749,16 zł. Zgodnie z art. 213 § 2 k.p.c. sąd jest związany uznaniem powództwa, chyba że uznanie jest sprzeczne z prawem lub zasadami współżycia społecznego albo zmierza do obejścia prawa. Uznanie powództwa jest aktem dyspozycyjności materialnej pozwanego, który za zasadne uznaje zarówno roszczenie powoda, jak i przyznaje uzasadniające je przytoczone przez powoda okoliczności faktyczne, a w konsekwencji godzi się na wydanie wyroku uwzględniającego żądanie pozwu ( zob. wyrok SN z dnia 14 września 1983 r., III CRN 188/83, OSNC 1984, nr 4, poz. 60). W ocenie sądu w rozpoznawanej sprawie nie zaistniały szczególne okoliczności skutkujące oceną dyspozycyjnej czynności pozwanego w postaci uznania powództwa za sprzeczną z prawem lub zasadami współżycia społecznego, albo za uzasadniające przekonanie, iż zmierza ona w do obejścia prawa. W tym zakresie Sąd miał przy tym baczenie na okoliczność, że pozwana powództwa nie uznała, jak też okoliczność, że przeczyła okoliczności zawarcia umowy pożyczki. Twierdzenia te jednakże z uwagi na zgromadzony w sprawie materiał dowodowy – w tym chociażby dowód przelewu na kwotę 39.022 zł i pismo pełnomocnika pozwanej z 7 stycznia 2014 r. – sąd uznał za stanowiące jedynie linię obrony pozwanej.

Sąd uznał, że oceny prawnej zgłoszonego w sprawie żądania należało dokonywać przy uwzględnieniu przepisu art. 720 § 1 k.c. Zgodnie z art. 720 § 1 k.c. przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Stan faktyczny w sprawie Sąd ustalił w oparciu o dowody z ujawnionych w sprawie dokumentów, których autentyczność i moc dowodowa nie była kwestionowana przez żadną ze stron, a przy tym nie wzbudziły wątpliwości Sądu, a nadto w oparciu o częściowe zeznania stron sporu oraz przesłuchanych w sprawie świadków, uwzględniając przy tym, że żaden z nich nie był obecny przy ustaleniach stron co do zawarcia pożyczki, a wiedze w tym zakresie posiadał z relacji pozwanej.

W tym miejscu Sąd zauważa, że w rozpoznawanej sprawie nie zaistniały negatywny przesłanki dla prowadzenia dowodów z osobowych źródeł dowodowych na okoliczność zawarcia pomiędzy stronami umowy pożyczki oraz jej treści z uwagi na dyspozycję art. 720 § 2 k.c. w zw. z art. 74 § 1 k.c. Sąd uznał bowiem z jednej strony, że okoliczność zawarcia i treści umowy została uprawdopodobniona przez powódkę dowodem przelewu na kwotę 39.022 zł zatytułowanym: pożyczka na spłatę kredytu mieszkaniowego (k. 10), z drugiej natomiast żadna ze stron nie sprzeciwiła się prowadzeniu takich dowodów. Tym samym należało uznać, że w sprawie zaistniały okoliczności wyłączające z mocy art. 74 § 2 k.c. zakaz dowodowy w wymienionym zakresie.

Sąd dokonał ustaleń w zakresie okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia zawisłego w sprawie sporu przede wszystkim w oparciu o zeznania powódki i pozwanego, a zeznania pozwanej i świadków uwzględnił jedynie w części w jakiej korelowały one z pozostałym zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym. Sąd miał przy tym również na uwadze zarys konfliktu stron przedstawiony w uzasadnieniu do prawomocnego wyroku oddalającego apelacje K. B. od wyroku rozwodowego. Niewątpliwie bowiem aktualnie pomiędzy powódką i pozwaną oraz pozwaną i pozwanym istnieje duży konflikt, który mógł mieć wpływ na ich zeznania w niniejszej sprawie. Oceniając zatem wartość dowodową zeznań stron Sąd miał baczenie na ich spójność zwłaszcza z materiałem dowodowym w postaci dowodu z dokumentów.

Zdaniem Sądu wreszcie ujawnione w sprawie dowody z dokumentów przeczyły prawdziwości twierdzeń pozwanej odnośnie braku zawarcia umowy pożyczki. Co znaczące pozwana nie potrafiła w żaden przekonujący sposób wyjaśnić przyczyn, dla których powódka miałaby w tytule przelewu wpisać, że jest to pożyczka. Nie sposób przy tym nie dostrzec braku konsekwencji w zeznaniach pozwanej, w sytuacji, gdy w niedługim czasie po wezwaniu powódki do zwrotu pożyczki, jej pełnomocnik w piśmie z dnia 7 stycznia 2014r. wprost podkreśliła konieczność zwrotu powódce pożyczonej kwoty. Co prawda w piśmie tym kwota ta została określona na równą wartości wskazanej w dowodzie przelewu, tj. 39.022 zł. Jednakże w tym zakresie sąd miał baczenie na spójne twierdzenia powódki i pozwanego, którzy potwierdzili, że w tym samym dniu powódka gotówką przekazała jeszcze kwotę 1.000 zł. Przy tym powódka w sposób całkowicie przekonujący wyjaśniła przyczyny takiego postępowania, przywołując zwiększone opłaty bankowe za przelew przekraczający 40.000 zł.

Przy tak ukształtowanych ustaleniach w zakresie stanu faktycznego sprawy, Sąd uznał, że strony nawiązały stosunek prawny odpowiadający konstrukcyjnie umowie pożyczki unormowanej w przepisach art. 720 k.c. i nast. Przy tym Sąd ustalił, że powódka wydała pozwanym łącznie kwotę 40.022 zł, zastrzegając jej zwrot. Sąd ustalił nadto, że strony początkowo nie uzgodniły w sposób precyzyjny terminu zwrotu przedmiotu pożyczki. Zatem za obowiązujący termin należało uznać daty wynikające z wezwań powódki skierowanych do pozwanych. Sąd miał również baczenie na okoliczność, że strony były zgodne co do wysokości kwot wskazanych przez powódkę jako pomniejszających kwotę pożyczki, tj. spłaty dokonanej przez pozwanego na łączną kwotę 9.000 zł oraz należności powódki względem pozwanych z tytułu partycypacji w kosztach utrzymania lokalu na łączną kwotę 2.269,92 zł. Sąd ustalił ostatecznie w sprawie, że pozwani nie zwrócili powódce całości przedmiotu pożyczki i ich zobowiązanie z tego tytułu wynosi łącznie 28.749,16 zł. Zauważyć przy tym należy, iż powódka wskazała sama, iż na poczet tej należności zaliczyła omyłkowo jednak większą kwotę 2.272,84 zł zamiast 2.269,92 zł. Stąd w niniejszym procesie dochodziła kwoty 28.749,16 zł (40.022 zł - 9.000 zł -2.272,84 zł).

W dalszej kolejności, po ustaleniu wysokości należności przysługujących powódce od pozwanych, Sąd musiał rozważyć zasadność zarzutu potrącenia wywiedzionego przez pozwaną na kwotę 560 zł ( k.120 – k.122).

Powołując się na treść art. 498 k.c. oraz orzecznictwo Sądu Najwyższego (uzasadnienie wyroku z 18 kwietnia 2000 r., III CKN 720/98, LEX nr 51368 i uzasadnienie wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 5 listopada 2010 r., VI ACa 364/10, Gazeta Prawna (...)) należało dostrzec, że dla wywołania skutku potrącenia konieczne jest jednoczesne zaistnienie następujących przesłanek: wzajemność wierzytelności, jednorodzajowość wierzytelności, ich wymagalność oraz zaskarżalność. Zarzut nieistnienia zobowiązania wynikający z oświadczenia o potrąceniu wymaga dokładnego określenia wierzytelności, jej wysokości, wykazania jej istnienia oraz wyrażenia woli potrącenia w celu wzajemnego umorzenia skonkretyzowanych wierzytelności. Natomiast przez wymagalność wierzytelności rozumie się stan, w którym wierzyciel ma prawną możliwość żądania zaspokojenia przysługującej mu wierzytelności, a dłużnik jest obowiązany spełnić świadczenie. Jest to stan potencjalny, o charakterze obiektywnym, którego początek następuje od chwili, w której wierzytelność zostaje uaktywniona. Wówczas też następuje początek biegu przedawnienia i dopuszczalności potrącenia (wyrok Sądu Najwyższego z 18 stycznia 2008 r., V CSK 367/07, LEX nr 371387). W niniejszej sprawie jedynie pozwana przedstawiła zarzut potrącenia kwoty 560 zł. Powyższe zaś zobligowało Sąd do dokonania ustalenia w zakresie wymagalności tych żądań na dzień złożenia oświadczenia o potrąceniu. Na ogół wymagalność powstaje z chwilą nadejścia terminu spełnienia świadczenia, który może być określony w ustawie bądź oznaczony przez czynność prawną albo wynikać z właściwości zobowiązania. W niniejszej sprawie mamy do czynienia z żądaniem z czynu niedozwolonego. Oceniając skuteczność zarzutów potrącenia Sąd uwzględniając powyższe wywody musiał zatem dokonać oceny, czy na dzień ich złożenia roszczenie pozwanej spełniało opisaną powyżej przesłankę wymagalności. Zgromadzony w sprawie materiał dowody nie pozwolił na ustalenie, iż taka wierzytelność w ogóle przysługiwała pozwanej, powódka przyznając fakt zabrania rzeczy podniosła, iż była ich właścicielem i na dowód przedstawiła fakturę oraz rachunek co do zakupu karniszy oraz koszyków łazienkowych. Pozwana poza swoimi twierdzeniami nie udowodniła swoich racji procesowych, zaznaczyć należy, iż przesłuchany w sprawie świadek K. K. jedynie ogólnikowo wymienił te rzeczy ( firany, karnisze, naczynia) i stwierdził, że kupowała je pozwana, nie wskazując skąd ma taką wiedzę w tym zakresie, a jedynie, że rozmawiał z pozwaną „ o różnych sprawach”.

Reasumując wierzytelność przedstawiona przez pozwaną do potrącenia nie została udowodniona co do zasady i wysokości. Zgłoszona wierzytelność pozwanej przysługująca względem powódki nie mogła zatem zostać pomniejszona o dochodzoną w niniejszym postępowaniu kwotę.

W tym stanie rzeczy należało uznać, że pozwani pozostają względem powódki zobowiązany do zwrotu pożyczki w żądanej części i to solidarnie ( jako będący wówczas w związku małżeńskim), dlatego Sąd orzekł, jak w pkt I wyroku.

O odsetkach Sąd orzekł art. 481 § 1 k.c., stosownie do którego jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Natomiast zgodnie z art. 723 k.c. jeżeli termin zwrotu pożyczki nie jest oznaczony dłużnik obowiązany jest zwrócić pożyczkę w ciągu sześciu tygodni po wypowiedzeniu przez dającego pożyczkę. W okolicznościach niniejszej sprawy powódka oświadczenie o wypowiedzeniu pożyczki skierowała do pozwanej w piśmie z dnia 20 grudnia 2013r., które zostało jej doręczone w dniu 23 grudnia 2013r. Natomiast do pozwanego w piśmie z dnia 30 stycznia 2014r. które zostało mu doręczone w dniu 30 stycznia 2014r. Tym samym termin 6 tygodni upłynął w dniu 13 marca 2014r. w przypadku pozwanego, a w przypadku pozwanej w dniu 03 lutego 2014r. Tym sam Sąd zasądził odsetki ustawowe od obu pozwanych solidarnie od dnia 14 marca 2014r., natomiast w przypadku pozwanej za okres już wcześniejszy t.j. od dnia 01 marca 2014r. Mając na uwadze treść art. 321 § 1 k.p.c., który stanowi, iż Sąd nie może wyrokować co do przedmiotu, który nie był objęty żądaniem, ani zasądzić ponad żądanie. Orzekając w przedmiocie odsetek Sąd miał także na względzie, aktualne brzmienie art. 481 § 2 k.c., w brzmieniu po nowelizacji ustawą z dnia 9 października 2015 r. o zmianie ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych, ustawy – Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2015 r. poz. 1830), która weszła w życie z dniem 1 stycznia 2016 r. Dlatego też w zakresie odsetek sprzed daty 1 stycznia 2016 r. zasądzono odsetki ustawowe, zgodnie z poprzednim brzmieniem art. 481 § 2 k.c., wedle którego, jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była z góry oznaczona należą się odsetki ustawowe. Z uwagi na powyższe Sąd oddalił powództwo jedynie w zakresie odsetek ustawowych żądanych od pozwanego od dnia 01 marca 2014r. do 13 marca 2014r. Stąd orzeczono jak w pkt II wyroku.

Rozstrzygniecie o kosztach postępowania znajdowało podstawę w treści art. 98 § 1 k.p.c. w zw. z art. 100 zd. 2 k.p.c. Orzekając w tym przedmiocie należało mieć na względzie, że powództwo wytoczone przez powódkę zostało uwzględnione w całości co do należności głównej i w zdecydowanej części co do należności odsetkowych. Tym samym Sąd uznał, iż koszty procesu powinny jedynie obciążać stronę pozwaną, bo powódka uległa jej tylko co do nieznacznej części swego żądania.

Koszty postępowania powódki obejmowały: opłatę sądową od pozwu w kwocie 1.438 zł, koszt opłaty skarbowej od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł, wynagrodzenie pełnomocnika w wysokości 4.800 zł określonego zgodnie z § 2 pkt 5 rozporządzenia z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności adwokackie ( Dz.U. poz.1800) w brzmieniu z daty wniesienia pozwu t.j. 13 lipca 2016r. Czyli zamykały się kwotą 6255 zł. W związku ze zwolnieniem powódki od kosztów sądowych w całości Sąd obciążył obie strony solidarnie tymi kosztami w kwocie 4.817 zł. Co do kosztów sądowych w kwocie 1.438 zł pozwana nie miała obowiązku ich ponieść, a Sąd uznał w tej sytuacji, iż pozwany nie powinien być nimi obciążony w całości, a jedynie w części t.j. w połowie. W związku z tym w tej części t.j. co do kwoty 719 zł kosztami sądowymi Sąd obciążył jedynie pozwanego.

Sąd nadto w pkt IV wyroku przyznał wynagrodzenie pełnomocnikowi z urzędu pozwanej ( albowiem nie było podstaw do obciążenia tymi kosztami strony przeciwnej) w osobie adw. M. C. na podstawie § 8 pkt 5 w zw. z § 4 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu ( Dz.U. poz.1801) w brzmieniu z daty wniesienia pozwu. Wynagrodzenie to wyniosło w stawce minimalnej 4.800 zł i zostało powiększone o podatek w wymiarze 23 % . Stąd w pkt IV wyroku zasadzono kwotę 5.904 zł. Natomiast orzeczenie w pkt V wyroku znajduje swoja podstawę w treści art. 333 § 1 pkt 2 k.p.c., który stanowi, iż Sąd z urzędu nada wyrokowi przy jego wydaniu rygor natychmiastowej wykonalności jeżeli zasądza roszczenie uznane przez pozwanego. Pozwany uznał dochodzone roszczenie jedynie w zakresie należności głównej t.j. co do kwoty 28.749,16 zł i tylko w takim zakresie można było nadać przedmiotowemu wyrokowi rygor natychmiastowej wykonalności w stosunku do pozwanego.

W tym miejscu należy jeszcze odnieść się do dwóch wniosków pozwanego t.j. rozstrzygnięcia o kosztach postępowania wobec niego w oparciu o art. 102 k.p.c. oraz wniosku o rozłożenie na raty. Wskazany przepis stanowi, iż w wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami. Przepis ten ustanawia zasadę słuszności, będącą odstępstwem od zasady odpowiedzialności za wynik procesu; jest rozwiązaniem szczególnym, niepodlegającym wykładni rozszerzającej, wykluczającym stosowanie wszelkich uogólnień, wymagającym do swego zastosowania wystąpienia wyjątkowych okoliczności. Nie konkretyzuje on pojęcia wypadków szczególnie uzasadnionych, pozostawia ich kwalifikację, przy uwzględnieniu całokształtu okoliczności danej sprawy, sądowi (por. m.in. postanowienie SN z dnia 20 grudnia 1973 r., II CZ 210/73, LEX nr 7366). Do okoliczności branych pod uwagę przez sąd przy ocenie przesłanek zastosowania dyspozycji omawianego przepisu według doktryny zaliczyć można nie tylko te związane z samym przebiegiem postępowania, lecz także dotyczące stanu majątkowego i sytuacji życiowej strony. Za trafny należy natomiast uznać pogląd, zgodnie z którym sama sytuacja ekonomiczna strony przegrywającej, nawet tak niekorzystna, że strona bez uszczerbku dla utrzymania własnego i członków rodziny nie byłaby w stanie ponieść kosztów, nie stanowi podstawy zwolnienia - na podstawie art. 102 - z obowiązku zwrotu kosztów przeciwnikowi, chyba że na rzecz tej strony przemawiają dalsze szczególne okoliczności, które same mogłyby być niewystarczające, lecz łącznie z trudną sytuacją ekonomiczną wyczerpują znamiona wypadku szczególnie uzasadnionego. ( postanowienie SN z dnia 8 grudnia 2011 r., IV CZ 111/11, LEX nr 1119554). W orzecznictwie podkreśla się, iż całokształt okoliczności, które mogłyby uzasadniać zastosowanie tego przepisu powinny być ocenione z uwzględnieniem zasad współżycia społecznego. Sąd doszedł do przekonania, że w przedmiotowej sprawie nie zachodzi szczególnie uzasadniony wypadek, o którym mowa w powyżej cytowanym przepisie, który uzasadnia odstąpienie od obciążania pozwanego kosztami procesu. Sąd nie mógł wziął pod uwagę tylko postawy pozwanego w niniejszej sprawie t.j. przyznania okoliczności faktycznych i wskazanie przyczyn takiego stanu rzeczy albowiem pozwany już od 30 stycznia 2014r. miał świadomość wypowiedzenia umowy pożyczki i żądania powódki rozliczenia się z jej tytułu. Podjął w tym zakresie faktycznie kroki, bo z jego incjatywy doszło do spłaty jej części w kwocie 9.000 zł. Jednak niezrozumiałym jest, co sam przyznał, iż w pierwszej kolejności spłacił kredyt na przedmiotowe mieszkanie, a nie zobowiązania wobec powódki. Jego twierdzenia co do ustaleń stron w zakresie jej zwrotu nie zostały potwierdzone w toku niniejszego postępowania ( iż spłata miała nastąpić po sprzedaży przedmiotowego mieszkania). Wydaje się to nielogiczne, biorąc pod uwagę, iż powódka od lutego 2014r. nie zamieszkiwała w przedmiotowym lokalu i potrzebowała środków na utrzymanie swoje i małoletniego syna. Nadto jest istotne, iż środki z odszkodowania uzyskanego po śmierci męża przeznaczyła na pożyczkę dla pozwanych, a w lutym 2014r. nie uzyskała ich zwrotu i wyprowadziła się z mieszkania pozwanych. Wola porozumienia ze strony pozwanego w sytuacji braku zgody wszystkich stron umowy pożyczki nie była wystarczająca dla przekonania, iż powódka nie wystąpi na drogę sądową, o czym informowała pozwanych już w grudniu 2013r. i styczniu 2014r. oraz w wezwaniu przedsądowym z dnia 01 maja 2016r. Czas trwania procesu ( pozew wniesiono 13 lipca 2016r.) t.j. ponad 2,5 roku powinien uzmysłowić pozwanym potrzebę pozyskania środków zarówno na spłatę pożyczki jak i kosztów postępowania. W ocenie Sądu taki stan rzeczy nie uzasadniał zastosowania regulacji z art. 102 k.p.c. i odstąpienia od obciążania pozwanego kosztami procesu na rzecz powódki. Powyższe okoliczności nie mogły także doprowadzić do uznania, iż istnieje przesłanka rozłożenia zasądzonego świadczenia na raty. Zgodnie z dyspozycją art. 320 k.p.c. w szczególnie uzasadnionych wypadkach sąd może w wyroku rozłożyć na raty zasądzone świadczenie , a w sprawach o wydanie nieruchomości lub o opróżnienie pomieszczenia – wyznaczyć odpowiedni termin do spełnienia tego świadczenia. Podstawą zastosowania przepisu jest wyłącznie uznanie sądu, że zachodzą szczególnie uzasadnione wypadki. Zastosowanie art. 320 jest możliwe „w szczególnie uzasadnionych wypadkach". Okoliczności pozwalające na zakwalifikowanie określonego wypadku jako szczególnie uzasadnionego mogą wynikać głównie ze stanu majątkowego stron, ich sytuacji rodzinnej lub zdrowotnej oraz z doraźnych – stwierdzonych przez sąd – trudności ze spełnieniem świadczenia w terminie wynikającym z treści roszczenia. Należy jednak wykluczyć trudności spowodowane przez dłużnika i przez niego „zawinione", szczególnie w celu odwleczenia spełnienia świadczenia. Pozwany powołał się na swoją sytuację materialną i wnioskował o spłatę należności. głównej w ratach po 1.000 zł miesięcznie. W ocenie Sądu powyższe rozważania odnoszące się do wniosku o odstąpienie od ponoszenia kosztów procesu na rzecz powódki legły u podstaw nieuwzględnienia wniosku pozwanego o rozłożenie na raty. Trudno powoływać się obecnie na swoją trudną sytuację materialną gdy na przestrzeni czasu od wezwania do zwrotu pożyczki regulowane były w pierwszej kolejności inne zobowiązania w postaci całkowitej spłaty kredytu ( ale tylko do 2016r. ). Już okres chociażby późniejszy mógł zatem umożliwić podjęcie działań umożliwiających rozliczenie się z powódką, tym bardziej, iż wpłaty z tego tytułu były dokonywane jedynie w 2013r. To, że pozwany liczył na sprzedaż przedmiotowego lokalu i wówczas spłatę pozostałej części pożyczki nie może być usprawiedliwioną okolicznością i uzasadniać uwzględnienie wniosku o rozłożenie na raty. Tym bardziej, iż od lutego 2014r. powódka nie zamieszkuje w przedmiotowym lokalu i nie uzyskała zwrotu pożyczonym środków, mając nie tylko na utrzymaniu siebie, ale i małoletniego syna.

SSR Anita Wolska

I C 738/16

ZARZĄDZENIE

Dnia 18.02.2019r.

1.  odnotować,

2.  odpis wyroku wraz z odpisem uzasadnienia doręczyć pełn. pozwanej

3.  przedłożyć akta z apelacją lub za 21 dni od doręczenia.

SSR Anita Wolska